
10:00 01/05/2021
Kryeministri, Viktor Orban mund tâi humbasĂ« zgjedhjet e vitit 2022. Por qĂ« tani ai ka filluar tĂ« sigurojĂ« pushtetin pĂ«r mĂ« vonĂ«. Fondacione tĂ« pavarura tĂ« pajisura me miliarda do tĂ« marrin pĂ«rsipĂ«r detyra shtetĂ«rore.
Kryeministri hungarez, Viktor Orban është një nga politikanët më finokë në Europën aktuale. Për të siguruar pushtetin e tij, ai ka bërë shumë këto vite, që nga kthimi në unisono të medias, deri tek një ligj zgjedhor, që avantazhon partinë e tij, Fidesz. Ideja e fundit e tij del madje edhe jashtë kuadrit të regjimit, të paktën demokratik në formë. Synohet të ngrihet një shtet paralel, që ia mundëson kryeministrit dhe elitës së tij në rast të një humbjeje të zgjedhjeve, të ulen në të gjitha komandat e drejtimit të shtetit dhe shoqërisë. Arsyeja: Në Hungari ka filluar të fryjë një erë e ndryshimit politik. Shumë njerëz janë lodhur nga Orbani dhe nuk e durojnë dot më vetëkënaqësinë e tij dhe aferat e korrupsionit në rrethin familjar atë të miqve dhe partisë. Sondazhet ka kohë që i japin opozitës shansin të zëvendësojë Orbanin në pranverën e ardhshme.
Institucioni, qĂ« do duhet tĂ« pengojĂ«, qĂ« tĂ« marrĂ« drejtimin njĂ« qeveri qĂ« nuk drejtohet nga Orbani, mban njĂ« emĂ«r me njĂ« tingĂ«llim jo tĂ« keq, vetĂ«m tĂ« vĂ«shtirĂ« pĂ«r tâu shqiptuar. âFondacioni i Interesit Publik pĂ«r Administrimin e Pasurive qĂ« KryejnĂ« Detyra Publike.â TĂ« martĂ«n (27.04), parlamenti dha miratimin me dy tĂ« tretat pĂ«r njĂ« ligj qĂ« e mundĂ«son krijimin e kĂ«tij institucioni tĂ« ri dhe themelimin e 32 fondacioneve tĂ« tilla.
Detyra nga gati të gjithë sektorët shtetërorë
Shumica e tyre do të jenë fondacione të universiteteve shtetërore, me këtë kalon gati i gjithë sistemi shtetëror i arsimit të lartë hungarez në fondacione, përfshirë edhe klinikat universitare. Pjesa më e vogël e fondacioneve ka karakter të përgjithshëm dhe merr përsipër detyra nga të gjithë sektorët shtetërorë; sporti, familja, kultura, klima, bujqësia, prodhimi mediak deri tek marrëdhëniet ndërkombëtare dhe mbështetja e pakicave hungareze jashtë.
Miliarda për një shtet paralel
NĂ« kĂ«tĂ« mĂ«nyrĂ« garantohet, shkruan avokati dhe ish-deputeti liberal hungarez, Andras Schiffer, qĂ« pas njĂ« ndĂ«rrimi tĂ« qeverisĂ« çdo qeveri do duhet tĂ« ndajĂ« pushtetin me ânjĂ« qeveri tĂ« thellĂ« paralele tĂ« fshehur nĂ« administratĂ«, tĂ« komanduar nga Viktor Orban.â Fondacionet kanĂ« fonde miliardĂ«she.
Pa kontroll shtetëror
Një shembull është Kolegji Matthias Corvinus, MCC, në fillim një kolegj i afërt me partinë Fidesz, i themeluar nga Andras Tombor, një këshilltar i afërt i Orbanit. Me një të rënë të lapsit, MCC mori 10% aksione të koncernit të naftës, MOL dhe firmës farmaceutike, Gedeon Richter. Vlera e përafërt llogaritet me 1 miliardë euro.
Fondacionet punojnĂ« vetĂ« dhe nuk kanĂ« asnjĂ« lloj kontrolli shtetĂ«ror. VĂ«rtet qĂ« paratĂ« ato duhet tâi shpenzojnĂ« pĂ«r qĂ«llimet e parashikuara, por se si e bĂ«jnĂ« kĂ«tĂ«, kjo vendoset nga vetĂ« fondacionet. Institucionet e reja do tĂ« drejtohen nga kuratorume, anĂ«tarĂ«t e tĂ« cilĂ«ve, gjatĂ« themelimit tĂ« fondacionit emĂ«rohen nga qeveria. Por anĂ«tarĂ«t e mĂ«vonshĂ«m pastaj fondacionet i emĂ«rojnĂ« vetĂ«. NdĂ«r kuratorĂ«t e emĂ«ruar qĂ« tani janĂ« ministra, sekretarĂ« shteti, dhe shumĂ« njerĂ«z tĂ« afĂ«rt tĂ« biznesit, tĂ« afĂ«rt me Orbanin.

Qeveria e shpjegoi modelin e fondacioneve me nevojĂ«n e rikonceptimit tĂ« angazhimit shtetĂ«ror nĂ« shekullin e 21-tĂ« dhe pĂ«rdorimin me eficientĂ« tĂ« shpenzimeve publike. Por blloku opozitar hungarez bĂ«n fjalĂ« pĂ«r âprivilegjim hajdutĂ«rieâ dhe âvjedhjeâ. NĂ« njĂ« prononcim tĂ« tyre shkruhet se âne e dĂ«nojmĂ« me vendosmĂ«ri qĂ« regjimi kĂ«rkon tĂ« shpĂ«tojĂ« veten duke kaluar pasurinĂ« publike dhe paratĂ« e taksapaguesve nĂ« dorĂ« private tĂ« Fidesz-itâ.
Drejtori i Transparency International pĂ«r HungarinĂ«, Miklos Ligeit thotĂ«, se kjo Ă«shtĂ« njĂ« nga masat me vazhdĂ«n mĂ« tĂ« madhe tĂ« ndikimit qĂ« ka marrĂ« Orbani qĂ« kur erdhi nĂ« pushtet nĂ« vitin 2010. âE gjitha Ă«shtĂ« njĂ« ide finoke, por e keqe, qĂ« nĂ« dimensionin e saj mund tĂ« krahasohet me shtetĂ«zimin komunist.â Sipas Ligetit, ky Ă«shtĂ« njĂ« model, qĂ« nuk ekziston diku tjetĂ«r nĂ« demokracitĂ« perĂ«ndimore. Opozita ka premtuar, se nĂ« rast fitoreje tĂ« saj do tĂ« shkrijĂ« fondacionet e reja dhe do tâia kthejĂ« pasuritĂ« sĂ«rish shtetit./Deutsche Welle
Për rezultatet e zgjedhjeve 2021 vizitoni rezultatet.tvklan.al
Burimi informacionit @TvKlan: Lexo me shume ne : www.botasot.al