Daily Mail sjell dëshmitë rrënqethëse të të evakuuarve nga uzina Azovstal:
Civilët e bllokuar në uzinën ukrainase të çelikut të Azovstal në Mariupol, kanë vuajtur për rreth dy muaj në kushte mizerable he me mungesa jetike edhe për ujin e pijshëm apo ushqimin.
70 personat që ishin ngujuar në bunkerin bërthamor thellë poshtë fabrikës së çelikut Azovstal në periferi të Mariupolit ishin në një gjendje të mjerueshme.
Me kompleksin nën bombardimet e përditshme nga ushtria ruse, furnizimet e rregullta dikur me qull, supë dhe makarona ishin bërë gjithnjë e më të rralla.
Anna Zaitseva, 24 vjeç, e cila ishte strehuar atje me familjen e saj, hante vetëm një herë në ditë. Ndërsa ditët kalonin dhe gjendja e tyre u bë edhe më e rëndë, ajo dhe nëna e saj Larisa humbën 20 kilogramë peshë.
Mungesat u bënë aq të rënda sa disa nga gratë filluan t’i humbnin dhëmbët dhe filluan grindjet se kush duhet të marrë çfarë.
“Ndonjëherë pretendoja se nuk isha e uritur dhe merrja edhe më pak ushqim, kështu që mund t’i jepja pak më shumë babait dhe nënës sime”, më tha Anna dje në hotelin ku po qëndronte në qytetin e Zaporizhzhia – 140 milje nga vendi i ferrit ku ajo jetoi për tetë javë të gjata.
Gjendja e saj u bë edhe më traumatike nga nevoja për t’u kujdesur për djalin e saj gjashtëmuajsh Svyatoslav.
“Ne ndiznim disa qirinj për të ngrohur ujin për formulën e fëmijës. Nuk kishte ujë të pijshëm, kështu që do të duhej të përdornim ujin e shiut ose borën e shkrirë”, thotë ajo.
Svyatoslav ishte një nga 18 fëmijët në bunker dhe sa më shumë të uritur ishin ata, aq më të fiksuar pas ushqimit bëheshin.
“Gjatë gjithë kohës ata vizatonin foto ushqimesh, apo luanin sikur të ishin në një supermarket dhe pyesnin: “Ana, a dëshiron të blesh domate? Dëshiron të blesh mollë?’ ‘
Në mungesë të ujit të rrjedhshëm, burrat ngjisnin shkallët spirale që të çonin në sipërfaqe për të mbledhur ujin e shiut nga pellgjet.
Kjo ishte një ndërmarrje e rrezikshme pasi rusët përdorën dron për të monitoruar misionet e tyre të kërkimit të ushqimit dhe më pas i shënjestronin me bomba thërrmuese.
“Një burrë u lëndua shumë keq, por ne nuk kishim pothuajse asnjë mjekim. Ai kishte fragmente të një bombe në këmbë dhe nuk mund ta ndjente më atë,” thotë Anna.
I vetmi tualet i përdorshëm ishte në katin përdhes, që do të thoshte se edhe diçka aq e thjeshtë sa të shkosh në tualet mbante rrezikun e vdekjes.
“Ajo pjesë e ndërtesës ishte e ekspozuar ndaj granatimeve apo shpërthimeve në çdo moment. Shumica e mureve ishin kthyer në rrënoja. Sa herë që kishte një shpërthim, kishte një dridhje. Do të të mbulonte si një valë, e di, sikur të ishe duke qëndruar në një anije”, thotë Anna.
Përveç zhurmës së shpërthimeve, zhurma e vetme ishte zhurma e gjeneratorit të vogël që jepte dritë të dobët por të çmuar.
Ky ishte një ngushëllim për të voglin Svyatoslav, emri i të cilit përkthehet si “ai që adhuron dritën”.
“Gjatë gjithë kohës ndihesha në faj. Nuk ishte vendimi i fëmijës tim të isha këtu”, thotë Anna.
Shpresat e tyre u zbehën dhe zhgënjimi i tyre u rrit pasi premtimet e rusëve për t’i lejuar ata që ishin të bllokuar brenda të arratiseshin përmes korridoreve humanitare nuk u realizuan.
Por më 30 prill, lutjet e tyre morën përgjigje. Në fund të fundit, duhej të organizohej një evakuim. Anna emocionohet ndërsa përshkruan gëzimin që ndjen erën në flokët e saj dhe ngrohtësinë e diellit në lëkurën e saj për herë të parë pas dy muajsh të varrosur nën tokë.
Gëzimi i saj do të ishte jetëshkurtër. Pasi u dërguan në një nga të ashtuquajturat ‘kampet e filtrimit’ të rusëve, dy ushtarë ruse e urdhëruan atë të zhvishej lakuriq. Ky poshtërim u pasua nga një marrje në pyetje nga një burrë me kapuç. Por edhe pasi kaloi kaq shumë kohë në atë bunker, Anna nuk e kishte humbur sensin e humorit. Kur një oficer rus me mjekër e pyeti nëse burri i saj kishte ndonjë tatuazh nazist, ajo u përgjigj: Nuk e di. Ne na pëlqen të bëjmë dashuri vetëm me dritat e fikur.
Takimi i saj me ushtrinë brutale ruse nuk ishte asgjë në krahasim me atë që ndodhi më pas.
Pasi ajo u lirua në hotelin e saj, ushtria ukrainase e informoi atë se burri i saj ishte plagosur rëndë. Kirill ishte qëlluar në të dyja këmbët dhe fragmente bombë ishin vendosur nën lëkurën e tij. ‘A do të më duash akoma, edhe nëse nuk mund të eci më kurrë?’ e pyeti Anën ai kur më në fund arriti ta kontaktonte me telefon të mërkurën.
‘A je i çmendur? Unë do të të dua gjithmonë. Thjesht dil nga atje gjallë, të lutem”, tha ajo.
(Balkanweb)
