Vullkanet janĂ« struktura gjeologjike qĂ« formohen falĂ« rritjes sĂ« magmĂ«s. Ky material, pas shpĂ«rthimit, formon tĂ« ashtuquajturin âkon vullkanikâ, qĂ« Ă«shtĂ« pjesa qĂ« ne normalisht e vĂ«zhgojmĂ«. Vullkanet zakonisht formohen pĂ«rgjatĂ« skajeve tĂ« pllakĂ«s dhe kanĂ« forma tĂ« ndryshme nĂ« varĂ«si tĂ« mekanizmit qĂ« i ka krijuar ato, shkruan faqja geopop,it.
Por sa lloje vullkanesh ka? Dhe cilat janë llojet më të rrezikshme të vullkaneve?
Në këtë artikull do të shpjegojmë gjithçka që duhet të dini për vullkanet, formimin e tyre dhe gjithashtu klasifikimin e llojeve të ndryshme të vullkaneve bazuar në formën dhe aktivitetin shpërthyes.
Në realitet kjo është vetëm shprehja e jashtme e një strukture komplekse gjeologjike që gjendet kryesisht në thellësi: koni vullkanik është vetëm maja e ajsbergut!
Struktura e një vullkani, në fakt, përbëhet nga tre elementë:
NjĂ« dhomĂ« magmĂ«, e quajtur gjithashtu âpellgâ ose ârezervuar magmĂ«â, e vendosur pĂ«rgjithĂ«sisht disa kilometra thellĂ« dhe nĂ« tĂ« cilĂ«n magma Ă«shtĂ« e pranishme nga shtresat mĂ« tĂ« thella tĂ« kores sĂ« tokĂ«s ose nga manteli.
NjĂ« kanal vullkanik, i njohur edhe si âoxhak vullkanikâ, pĂ«rmes tĂ« cilit magma ngrihet nĂ« sipĂ«rfaqe.
Vullkanet: si dhe ku formohen
Vullkanet, siç e kemi parë, janë struktura komplekse që lindin pas rritjes së magmës nga korja e tokës ose manteli sipërfaqësor.
Shumica e vullkaneve në planetin Tokë janë të përqendruara kryesisht përgjatë skajeve të pllakave tektonike ose, më saktë, përgjatë skajeve të pllakave.
DomethĂ«nĂ« ku ndodhin âpĂ«rplasjet tektonikeâ (skajet e pllakave aktive) ose ândarjet tektonikeâ (skajet e pllakave pasive). ĂshtĂ« mjaft intuitive!
Në përgjithësi, vullkanet formohen në të ashtuquajturat kufij aktivë (rreth 80%); rreth 15% gjendet përgjatë kufijve pasive, dhe rreth 5% në kontekstet brendashtresore, domethënë jo në buzë (margjina) por në mes të një pllake tektonike.
Vullkani më i madh i mburojës në tokë është Masivi Tamu, një vullkan nënujor tashmë i zhdukur që shtrihet për rreth 310,000 km2.
Vullkani më i madh aktiv i mburojës është në vend të kësaj Mauna Loa, në Hawaii i lartpërmendur, i cili me 9000 metrat e tij (midis pjesës së dalë dhe të zhytur) është vullkani më i madh aktiv në botë.
Burimi informacionit @BalkanWeb: Lexo me shume ne : www.botasot.al
